POLITICS OF INSTALLATION 1
Hans Demeulenaere - Bas van den Hurk
LOODS 12
Koophandelstraat 12
9230 Wetteren
Politics of Installation, part 1
en
Perroquet
opening 12.04.2015
13.04.2015 - 03.05.2015
“By taking aesthetic responsibility in a very explicit way for the design of the installation space, the artist reveals the hidden sovereign dimension of the contemporary democratic order that politics, for the most part, tries to conceal.” – Boris Groys
De tentoonstelling Politics of Installation van Bas van den Hurk en Hans Demeulenaere is een dialoog waarin beide kunstenaars hun eigen praktijk en die van elkaar onder de loep nemen om daarmee tot een reeks nieuwe werken en presentatiemodellen te komen. Het project bestaat uit twee delen, in april is een eerste versie van de tentoonstelling te zien bij Loods 12 in Wetteren. Daarop volgt in juni een presentatie bij P/////AKT in Amsterdam waarin een combinatie van nieuwe werken met enkele werken uit de voorgaande tentoonstelling in een nieuwe opstelling te zien zullen zijn.
Het werk van Hans Demeulenaere vindt zijn oorsprong vooral in het sculpturale en architecturale, dat van Bas van den Hurk meer in het schilderen. De verbindende factor in het werk is de wisselende verhouding tussen autonomie en heteronomie. Het werk van Bas van den Hurk vibreert tussen schilderen, mode, sculptuur, installatie, architectuur en performance en adresseert zo het ‘maken’, - de productie - in haar verscheidenheid aan vormen. Hans Demeulenaere speelt een spel met de beleving van schaal van ruimte. Zijn werk bestaat uit objecten, constructies, frames en geraamtes die plek bieden aan sculpturale, maar ook dagelijkse elementen.
Het uitgangspunt voor deze gezamenlijke werk- en tentoonstellingsperiodes is de vraag in hoeverre door middel van het maken van een installatie bepaalde (politieke) betekenissen aan een ruimte gegeven kunnen worden. Hoe gaan we om met een gedeelde ruimte? Hoe onderhandelen we haar gebruik en betekenis?
Een belangrijke referentie daarin is een tekst van Boris Groys uit 2009 getiteld ‘Politics of Installation’ (http://www.e-flux.com/journal/politics-of-installation/), - waaruit ook de titel van de tentoonstellingen voortkomt. In deze tekst analyseert Groys het verschil tussen een door een curator samengestelde tentoonstelling en een artistieke installatie, die door de kunstenaar is gemaakt. Hij vraagt zich af welke betekenis een dergelijke door de kunstenaar gemaakte installatie kan hebben op een fundamenteel (democratisch) niveau.
Groys ziet een belangrijke historische lijn lopen van kunstenaars installaties naar een verborgen soevereine dimensie onder onze hedendaagse democratie. Kunst verandert niets stelt Groys, maar het maakt wel iets zichtbaar: “By taking aesthetic responsibility in a very explicit way for the design of the installation space, the artist reveals the hidden sovereign dimension of the contemporary democratic order that politics, for the most part, tries to conceal.” In kunstenaars-installaties wordt een soevereine wereld wordt opengelegd, aldus Groys, waarin de toeschouwer die deze ruimte betreedt in een andere wereld terechtkomt, een balling wordt. In deze door de kunstenaar ingerichte ruimte is er niet één overkoepelend, dominant perspectief. In de uitwisseling van perspectieven ligt de basis voor een politieke dimensie.
Twee aspecten zijn voor Demeulenaere en van den Hurk belangrijk aan de analyse van Groys. Allereerst dat kunst niet expliciet politiek hoeft te zijn om toch een politieke dimensie te kunnen bezitten. Het maken van een installatie door kunstenaars bezit al een dergelijke politieke dimensie doordat het de ruimte opent voor een uitwisseling van standpunten zonder een voorafgaand dominant perspectief. Ten tweede dat er een zo breed mogelijke uitwisseling van deze standpunten dient te zijn, zodat de ruimte voor de duur van de tentoonstelling tot een onderhandelingsplek wordt waarvan de betekenis onderwerp van discussie is. In deze tentoonstelling brengen zij daarom meerdere gezichtspunten in, naast dat van henzelf, zijn er twee gastkunstenaars – Koenraad Dedobbeleer en Lorelinde Verhees - , een aantal tekstschrijvers en bovenal het publiek.
De fysieke ruimtes van Loods 12 als P////AKT worden voor de duur van de werkperiode een ‘onderhandelingsplek’ waarin de kunstenaars met elkaar in dialoog gaan over het werk en de inrichting van de ruimte. Het gegeven ‘presentatie’, ‘tentoonstellen’ is de bindende factor in deze dialoog. Kunstwerk en tentoonstellingselement zullen daarin samenvloeien ergens halverwege tussen tonen en kijken.
In zowel Loods 12 als in P////AKT is daarnaast ook een belangrijk aspect voor beiden het inbrengen van een kunsthistorische lijn, en wel door middel van architectonische elementen. Bas van den Hurk (re)construeert betonnen cirkelvormige elementen gebaseerd op het werk van de Belgische architect Juliaan Lampens die in de jaren 60 in België het idee van de ‘open plan living’ introduceerde. Dit open-plan living concept kent voor van den Hurk parallellen met het denken van Groys, maar dan op een domiciel niveau, namelijk vanuit de vragen ‘hoe verhouden we ons tot elkaar in een ruimte’ en ‘hoe onderhandelen we ons samenzijn daar?’
Bas van den Hurk zal daarnaast een aantal andere nieuwe werken in de tentoonstellingen inbrengen: kledingwerken in samenwerking met Sanne Jansen - dit is een voortzetting van eerdere samenwerkingen – schilderijen en flessen met overblijfselen uit het schilderproces.
Ook in het werk van Hans Demeulenaere is architectuur aanwezig, als verwijzing onder meer naar het modernisme, als vorm of als tentoonstellingsarchitectuur op een functioneel niveau. In P/////AKT construeert Hans Demeulenaere een nieuwe ‘cirkel’ die zal verwijzen naar het Sonsbeekpaviljoen uit 1965-’66, gebouwd door Aldo van Eyck. Een aantal jaar terug is dit paviljoen opnieuw gebouwd in de beeldentuin van Kröller Möller, met in de mate van het mogelijk de oorspronkelijke beelden. In combinatie met deze reconstructie zal Hans Demeulenaere een aantal werken uit de presentatie van Loods 12 combineren met nieuwe sculpturen en objecten.
PERROQUET
Naast de duo tentoonstelling wordt in de kleinere ruimte van Loods 12 een groepstentoonstelling samengesteld, gecureerd door Hans Demeulenaere en Bas van den Hurk. Beide kunstenaars kozen elk vier andere kunstenaars die een link leggen naar het werk en/of de presentatie van hen zelf. Deze groepstentoonstelling heeft een autonoom karakter, maar kan tegelijk fungeren als reflectie, het ‘gesprek’, wordt verbreed door de inbreng van deze acht kunstenaars.
Laleh Firoozi (IR), Sanne Jansen (NL), Paulina Inez Mellado (PE), Liza Wolters (NL), Herman Van Ingelgem (B), Pol Matthé (B), Frederik Van Simaey (B), Fiona Mackay (UK)
PUBLICATIE
ROMA Publications gaat een publicatie maken gekoppeld aan dit project. De publicatie wordt een ‘artist-book’ waarin het werkproces ook leesbaar wordt in de wijze waarop het vorm gegeven is. Marc Nagtzaam maakt de publicatie. Hij is zelf beeldend kunstenaar en niet zozeer vormgever. De keuzes die hij maakt, zullen artistieke inhoudelijk zijn, niet puur functioneel. In dit boek komen teksten van Laura Herman, Alex Bacon en Angelique Campens.